Promocja publikacji pokonferencyjnej „Miasto podziemne. Metodologia badań konserwatorskich i zarządzanie obiektami podziemnymi we współczesnym mieście” odbyła się w piątek 21 lutego 2025 r. o godz. 17:00. Termin rzeczywiście nie wydawał się najlepszy, ale frekwencja dopisała (bardzo Państwu dziękujemy!), a książka – o czym świadczą maile, które otrzymujemy od kilku dni – wciąż cieszy się zainteresowaniem. Dlatego już na wstępie zaznaczymy: publikację nadal można otrzymać bezpłatnie. W tym celu należy zgłosić się do Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków (BSK), które przypomina, że poza tą ma również wiele innych ciekawych pozycji!

Promocja książki rozpoczęła się standardowo: Andrzej Wolański, naczelnik Wydziału Badań, Edukacji i Dokumentacji BSK, powitał zebranych i zaprosił do mikrofonu Michała Krasuckiego, Stołecznego Konserwatora Zabytków. Konserwator opowiedział o książce, konferencjach i wspomniał o wybranych artykułach (nie mógł podać wszystkich – spoilery!). Jak napisał w przedmowie (s. 9), Warszawskie konferencje konserwatorskie co roku gromadzą szerokie grono odbiorców: przedstawicieli samorządowych, wojewódzkich i ministerialnych służb konserwatorskich, specjalistów z dziedziny ochrony zabytków i mieszkańców Warszawy – wszystkich zainteresowanych zabytkami i historią stolicy. W tegorocznej publikacji materiałów pokonferencyjnych prześledzimy losy obiektów wydobytych spod ziemi – od badań archeologicznych, ich interpretację i dokumentację odkryć, poprzez prace budowlane, aż po konserwację i ekspozycję wydobytych artefaktów. Zawartość publikacji dobrze podsumował (na str. 8) również dr Wojciech Brzeziński, dyrektor Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie (PMA): Tematyka spotkania [konferencji zorganizowanej 14–16 czerwca 2017] obejmowała tę część dziedzictwa kulturowego, która znajduje się pod ziemią i nie jest widoczna dla mieszkańców Warszawy. Jest ona przedmiotem badań archeologów i historyków, którzy nie tylko prowadzą regularne badania archeologiczne, lecz również penetrują zapomniane podziemia wielu wciąż istniejących i już nieistniejących budowli. […] Dziś bowiem staje się jasne, że „archeologia zaczyna się wczoraj”.

Podobnie książkę, już na spotkaniu, przedstawił dr Wojciech Borkowski, zastępca dyrektora PMA. Zachwycał się też samą stolicą, której piękno kryje się też pod ziemią i którą każdy widzi inaczej – tu dyrektor zgrabnie nawiązał do obrazów Łukasza Zedlewskiego eksponowanych na sali, w której odbywała się promocja (na parterze ZODIAKU Warszawskiego Pawilonu Architektury, Pasaż Stefana Wiecheckiego „Wiecha” 4). Na tym nawiązania się nie kończyły. Skoro Warszawa to nie tylko miasto podziemne, dlaczego nie wspomnieć o tym, co jest widoczne na powierzchni? Pewną część swojego wystąpienia dr Borkowski przeznaczył, cóż, na autopromocję – na ten rok planowany jest osiemnasty tom Warszawskich Materiałów Archeologicznych, poświęcony cytadeli (o obiecanym kolejnym tomie na temat wyników nadzoru przy budowie metra oczywiście pamiętamy, ale cytadela ma pierwszeństwo choćby ze względu na wiek ;)). Wydawcą będzie oczywiście PMA, a promocja odbędzie się na początku przyszłego roku – będziemy informować!

Ostatnie wystąpienie, a właściwie wykład, poświęcono podziemnemu korytarzowi w Gucinie-Gaju. Było to uaktualnienie i uzupełnienie informacji podanych na konferencji i w publikacji (na stronach 29–38). W południowej części Warszawy, w dzielnicy Ursynów, na terenie parafii św. Katarzyny na Służewie, po zachodniej stronie Księżego Stawu, w zboczu skarpy znajduje się podziemna budowla – zaczyna swój artykuł Katarzyna Krzywicka, główna specjalistka w Biurze Stołecznego Konserwatora Zabytków, a zarazem piątkowa prelegentka (s. 29). Wykład wprowadził nas (nawet dosłownie, dzięki wirtualnemu spacerowi!) w podziemne, architektoniczne relikty, pełne tajemnic i niepewności. Dostaliśmy nieco odpowiedzi i wiele pytań – szczegółów nie będziemy tu zdradzać, by nie zabrać przyjemności z czytania. W każdym razie Warszawa skrywa jeszcze wiele! Pani Katarzyno, życzymy dalszych owocnych odkryć, spostrzeżeń i rozwikłania zagadek miejsca, które wywołuje u Pani taki błysk w oku! 🙂

Na zakończenie dr Borkowski podziękował za przybycie, zachęcił do lektury i pożegnał zebranych. Wielu z nich wyszło z książką w ręku – pozostałych chętnych raz jeszcze zapraszamy do siedziby BSK!

^{_{Fot. K. Jaroszewska, M. Ściborowska}}